Global FoodBanking Network’ün Türkiye’deki tek temsilcisi olan Temel İhtiyaç Derneği (TİDER) 7 Şubat 2024 Çarşamba günü, “Tarımsal Üretim ve Gıda: Yeniden kendi kendine yeten ülke olmak” ana teması ile Beykoz Üniversitesi’nde gerçekleştireceği zirve ile “Gıda Güvenliği ve Gıdaya Adil Erişim”i tehdit eden en kritik sorunları ve çözüm önerilerini tartıştıracak.

İnsanlık, küresel gıda sisteminde yaşanan bozulma ve “krizler” nedeniyle tarihte hiç olmadığı kadar “açlık” tehdidi ile karşı karşıya. Savaşlar, salgınlar, doğal afetler ve iklim krizi ise küresel gıda sistemini alt üst eden faktörler olarak birbirini tetikleyerek ağırlığını artırmaya sürdürüyor.

Günümüzde dünya çapında yaklaşık 800 milyon insan açlık çekerken, üretilen gıdanın üçte biri kayboluyor veya israf ediliyor. Bilim insanlarına göre iklim krizinin oluşumuna neden olan küresel emisyonların yüzde 10’u, kayıp veya israf edilen gıdalardan kaynaklanırken yöneticilerin gıda üretimi, dağıtımı, saklama konularındaki stratejik hataları ile yanlış tüketim alışkanlıkları “açlık riskini” katlıyor.

“Zirve, gıda bankacılığı modelinin kanıtı”

Dünyada 50’den fazla ülkede hayata geçirilen “gıda bankacılığı” deneyimlerini, Güney Afrika, Almanya ve Tayland’dan gelecek diğer konuşmacılar ile birlikte aktaracak olan Küresel Gıda Bankacılığı Ağı (Global Food Banking Network) Orta Doğu ve Afrika Bölgesi Programlar Yöneticisi Gabriela A. Kafarhire, zirve öncesi paylaştığı mesajda, “TİDER’in, etkisi uzun bir süre daha devam edecek olan yıkıcı depremden bir yıl sonra, 4. Gıda Bankası Zirvesine ev sahipliği yapması, Türk halkının dayanıklılığının ve kurulmuş etkin gıda bankacılığı ağı modelinin bir kanıtıdır” ifadelerine yer verdi.

Gıda bankalarının, gıdanın fazlası ile gıdaya erişim sorunu yaşayan insanlar arasındaki bağlantı olduğuna dikkat çeken Kafarhire, geçen yıl GFN ağındaki 50’den fazla ülkede faaliyet gösteren gıda bankalarının 32 milyon kişiye ulaştığını, 651 milyon kilo gıda dağıtıldığını aktardı ve küresel gıda sistemi işleyişinde yaşanan bozulmanın nasıl düzeltileceği veya halihazırda açlıkla karşı karşıya olan milyonlara ulaştırılması gereken gıda yardımlarının, dünyanın en acil gündemleri olarak önemini koruduğuna dikkat çekti.

Deprem felaketinde gıdaya erişimin önemi

7 Şubat tarihinde Beykoz Üniversitesi’nde gerçekleşecek zirvenin ev sahibi TİDER’in Başkanı Hande Tibuk ise, geçtiğimiz yıl 11 ilde gerçekleşen ve 13.5 milyon vatandaşımızın etkilendiği deprem felaketinin, gıdanın üretimi ve dağıtımı ile Gıda Bankacılığının önemini bir kez daha görünür kıldığını vurguladı.

Tibuk, son 6 yılda daha da hız kazanan faaliyetleri sonucunda bugün, çalışmalarını 36 ilde 67 gıda bankasına taşıyan TİDER’in hedefini şu cümlelerle ifade etti: “TİDER’in öncelikli amacı, Türkiye’nin her ilinde bir Gıda bankası açmak, gıdamıza sahip çıkmak ve tüm ihtiyaç sahiplerine erişebilmektir.”

7 Şubat’taki zirvede hangi konu başlıkları tartışılacak?

 Temel İhtiyaç Derneği’nin (TİDER) ev sahipliğinde gerçekleşecek “Tarımsal üretim ve gıda: Yeniden kendi kendine yeten ülke olmak” ana teması ile gerçekleşecek zirvede konunun uzmanları:

– İklim değişikliği ve tarım/gıda üretimi

– Gıda güvenliği ve gıdaya adil erişim 

– Gıda paylaşımındaki adaletsizlik

– Afetlerde Gıda Bankacılığı

– Gıda Bankacılığı ve dünya örnekleri 

– Tüketim alışkanlıklarının değiştirilmesi ve israfın önlenmesi başlıkları kapsamında, stratejik önemde olan “gıda” sorununu; kaynakları ve çözüm önerileriyle tartışacak. 

09:30 – 10:00   Açılış Konuşmaları

Prof. Dr. Mehmet Durman, Beykoz Üniversitesi Rektörü

Hande Tibuk, Temel İhtiyaç Derneği, Yönetim Kurulu Başkanı

10.00 – 11.00   Afetlerde Gıda Bankacılığının Önemi – Afet Platformu Çalışmaları

Moderatör:  Duygu Demirdağ, Gazeteci, Yapımcı   

Nil Tibukoğlu, Temel İhtiyaç Derneği Genel Müdürü

Mehmet Sarıca, IDEMA Yön. Krl. Bşk. – Afetlerde depo ve lojistik yönetimi

Melsen Tunca, TOKTUT, Afetlerde sıcak yemek ve suya erişim

Ebru Baybara Demir, Şef, Sosyal Girişimci, Gönül Mutfağı Koop. “Aşevi deprem çalışmaları”

11:00 – 11:15   Kahve Molası

11:15 – 12:15   Tarımda İsrafı Nasıl Önleriz?

Moderatör: Semra Sevinç, Sürdürülebilirlik Akademisi, Türkiye Direktörü                   

Tülin Akın, Tabit Akıllı Tarım Teknolojileri A.Ş., Akıllı Köy Projesi

Yasemin Kireç, Anadolu Meraları CEO, Onarıcı Tarım Projeleri

Selda Susal Saatçi, Anadolu Efes Grup Kurumsal İletişim ve İlişkiler Direktörü

12:15 – 12:30   Temel İhtiyaç Derneği (TİDER) İstihdam Projesi ve DestekIK Web Sitesi Sunumu

12:30 – 13:45   Öğle Yemeği

13:45 – 14:45   Gıda Bankacılığının Dünyada Gelişimi

Moderatör:  Gabriela Kafarhire, Global Food Banking Network – USA

Ryan Harty, Tarım ve HoReCa Sektöründen Ürün Kurtarma, Tafel, Almanya Gıda Bankası

Andy Du Plessis, Food Forward Güney Afrika Gıda Bankası, Büyük Tarım Projesi

James Leyson, Scholars of Sustance Tayland Gıda Bankası

14.45 – 15.45   Gıda Değer Zincirinde Kayıplar ve İsrafa Bilimsel Bakış

Moderatör: Prof. Dr. Mehmet Pala, Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi

Dr. Rüştü Bozkurt, NB Ekonomi Gaz. Gıda Değer zincirinde altyapı eksiklikleri

Aylin Met, Arçelik, Gıda Ar-Ge Lideri Evde gıda israfının önlenmesi için neler yapılabilir?

Dr. İbrahim Sani Özdemir, TÜBİTAK-MAM Gıda Grubu, Gıda kayıplarının önlenmesinde teknolojik yöntemler  

15:45 – 16:00   Kahve Molası

16:00 – 17:00   Gıda Bankacılığı, Paydaşlar ile Sürdürülebilirlik

Moderatör:  Aziz Akgül, Türkiye İsrafı Önleme Vakfı Başkanı (Teyit beklenmektedir)

Begum Yontar Avcı, Danone Türkiye, Sürdürebilirlik Lideri

Didem Mahsunlar, Gıda Değer Zinciri Ar-Ge Danışmanı

İsmail Özer, Gaziantep Belediyesi Sosyal Hizmet Şube Müdürü, Gıda Bankası Çalışmaları

2010 yılında gıda sektöründe çalışan ve gıda bankacılığının açlık ve yoksullukla mücadelede önemli bir araç olduğuna inanan 9 kurucu üye tarafından Gıda Bankacılığı Derneği adı altında faaliyetlerimize başlayan yapı, 2014 yılında insanların kendi yetkinlik ve yeteneklerine uygun işlerde çalışabilmesinin de en temel ihtiyaçlardan biri olduğundan hareketle çalışmalarına istihdam ve kalkınma projelerini de katarak Temel İhtiyaç Derneği (TİDER) adını aldı.

TİDER bu yapısıyla israfı önleyerek, gezegenin önemli sorunlarından birine çözüm olmaya çalışırken, aynı zamanda insanların temel ihtiyaçlarına adil ve eşit şekilde ulaşabilmesi için, gıda bankacılığını yaygınlaştırma çalışmalarını da yürüten kâr amacı gütmeyen bir sivil toplum kuruluşudur.

Gıda bankacılığı nedir?

Gıda bankası; bağışlanmış gıda, giysi, temizlik ve hijyen ürünlerini toplayan, ayrıştıran, depolayan ve ihtiyaç sahiplerine dağıtan bir sivil toplum örgütlenmesidir. Firmalar ve kişiler gıda, giysi ve temizlik ürünlerini bu “bankaya yatırır”, ihtiyacı olanlar da bu ürünleri “bankadan çeker”.

Temel İhtiyaç Derneği, Gıda Bankacılığına geniş kapsamlı bir bakış açısı getirerek, yoksulluk ve israfla mücadeleyi bütünsel bir modelle ele alan ve somut çözümler üreten bir sivil toplum kuruluşudur. Kurulmasına destek verdiği gıda bankalarının raflarında israftan kurtardığı, kullanılabilir durumdaki gıda, temizlik ürünü ve kıyafetlerin, yoksulluk sınırındaki ailelere ulaşmasını sağlar.

Gıda Bankaları, ihtiyaç sahiplerinin haysiyetinin korunması ve destek sisteminin bir parçası olmalarına imkân tanınması için, yararlanıcı olarak belirlenmiş olan ihtiyaç sahiplerinin adil bir biçimde ürünleri almasına imkan sağlar. (https://tider.org)

Hande Tibuk; 1999 yılında Koç Üniversitesi Ekonomi bölümünü, 2008 yılında Ecole Hôtelière de Lausanne otelcilik master programını tamamladı.

2012’den beri Net Holding A.Ş. Yönetim Kurulu Murahhas Üyesi & Genel Koordinatör olarak görev yapmaktadır.

2018’de Kuzey Kıbrıs’ta, yaralı deniz kaplumbağalarını tedavi eden Meritta Deniz Kaplumbağaları Merkezini kurdu. Halen 2018’de yönetim kurulu başkanı seçildiği Temel İhtiyaç Derneği’nin (TİDER) liderliğini yürüten Hande Tibuk, aynı zamanda Türkiye İş Kadınları Derneği’nde (TİKAD) Yönetim Kurulu Üyesi, Women 20 (W20) Türkiye Delegasyonu Üyesi ve Yanındayız Derneği Yönetim Kurulu Üyesidir.