Çin Savaşı’nda kurulan dev marka: Toyota

Japonca “Bereketli pirinç tarlası” anlamına gelse Toyota’nın ismi, kurucusunun soyadından geliyor. Logosundaki 3 elips ise Toyota’nın sahibini, markayı ve teknolojisini anlatıyor. 1937 yılında kurulan Toyota’nın ilk günleri günümüzdeki gibi otomotiv veya finansla ilgili değildi.

Dünya’dan Kerim Ülker’in yazısına göre 1894 yılında doğan Kiichiro Toyoda, babasının kurduğu Toyota Boshoku’da işe başladığında, şirket o dönem tekstildeydi ve dokuma tezgahları üretiyor.

“Buluşlarımı ne kadar çok insan kullanırsa ülke o kadar iyi olur” diye düşünen babası Sakichi Toyoda, işine sadık bir babaydı. Yenilikçi ve ülkesine de bir o kadar hayrandı. Endüstriyel icatlarla çok meşgul olan ve aile hayatlarına hiç dikkat edemeyecek kadar meşgul olan Sakichi Toyoda’nın eşi evi terk etti, oğlu Kiichiro, annesinden ayrıldı.

Genç Kiichiro, önce 1920’de Tokyo İmparatorluk Üniversitesi’nde Makine Mühendisliği’nden mezun oldu. Ardından aynı üniversitenin hukuk fakültesinde kısa bir öğrencilik hayatı yaşadı. Kiichiro’nun hayatını iki seyahat değiştirdi.

İlki 1921-1922 yılları arasında ABD, İngiltere, Fransa ve Çin’i kapsayan geziydi. Bu geziye baba mesleği olan dokuma teknolojisi için çıktı. Ardından 1929-1930 yıllarında Büyük Buhran’a denk gelen ikinci seyahate hazırlandı. Avrupa ve ABD’yi kapsayan bu gezide benzinle çalışan motor teknolojisini inceledi. Japonya’ya döndü, Toyoda Automatic Loom Works’u kurdu.

Çin Savaşı’yla kuruldu

1932’de Mançurya sorunu nedeniyle Çin ile karşı karşıya gelen Japonya’nın teşvikiyle otomotive odaklandı. 1935’te önce A1 modeli otomobiline, ardından da G1 kamyonuna motor üretti. İlk aracını da 1936’da üreten Toyota ilk büyük krizini Japonya’nın mağlup olduğu İkinci Dünya Savaşı sonrasında yaşadı. 1949’un sonuna kadar iflasın eşiğine geldi. 1950 yılının Haziran ayında, şirket sadece 300 kamyon ürettiğinde sektöre veda etmek üzere olduğu kamuoyunda dile getirilmeye başlandı. Çöküş yaşayan Japonya, hızla artan enflasyonla mücadelede yetersiz kaldı. Grevler arttı, işçi ücretleri düştü. Ta ki bir başka harbe kadar; Kore Savaşı’na…

Toyota bugün dokuma tezgahları ile anılmıyor. Dünyanın en büyük otomotiv şirketi haline gelen Toyota, finans gibi alanlarda da kendini gösteriyor. Lexus’un, Ranz’ın, Daihatsu’nun, Denso’nun, Hino’nun sahibi olan Toyota, 400 bine yakın çalışanıyla, en fazla istihdam sağlayan şirketler arasında yer alıyor.

Toyota’nın kurucusu Kiichiro, şanslı bir babaya sahipti. Dünyayı tanıma şansı verdi. Kiichiro’nun babası Sakici Toyoda, “Hata yapmaktan korkmayın, Başarıdan daha çok başarısızlık gördüm” diyordu. Toyota, bu girişimciliğin üzerine kuruldu ve alanında dünyanın en büyük markası haline geldi.

İflastan, Kore Savaşı çıkardı

Kore Savaşı’nın ilk dönemlerinde ABD ordusundan gelen 5 bin adetlik araç siparişi Toyota’ya rahat bir nefes aldırdı. 1950’de Kuzey Kore’nin Güney’i işgal etmesiyle başlayan savaşta zorlu coğrafya şartları küçük boyutlu araz araçlarına ihtiyaç doğurdu. Bu araç, günümüz adıyla Land Cruiser’dı. 1950’de tasarlanan bu araz aracı, Kore coğrafyasına uygun özelliklere sahipti. İlk prototip üretimi 1951’in ilk ayında yapılan Land Cruiser’ın atası olan araç Toyota Jeep BJ olarak anıldı. Bir başka ayrıntı ise ABD’nin açtığı ihaleyi aslında Amerikan Willys Jeep kazanmıştı. Toyota’nın geliştirdiği Jeep BJ, sahip olduğu avantajlar sayesinde öne çıkmıştı. Kiichro Toyota, işte bu siparişlerin yani geri dönüşün başlangıcında 1952 yılında, 57 yaşındayken hayatını kaybetti.