Yöresel ürünler dünya sahnesine çıkacak

Fikri CİNOKUR

Türkiye’nin yöresel ürünleri uzak coğrafyalarda da tanıtılacak. Bin 700 coğrafi işaretli ürünü olan Türkiye’nin, Avrupa Birliği’nden tescil ettiği 7 ürünü bulunuyor. Antalya Ticaret Borsası 20 Ekim’de başlayacak YÖREX fuarıyla büyük bir buluşmaya hazırlanırken Hepsiburada da yerel bazda girişimcileri destekleyerek, HepsiTürkiye’den projesiyle dünya pazarlarına açılmalarını sağlayacak. DÜNYA gazetesi, TOBB, Antalya Ticaret Borsası ve Hepsiburada iş birliği ile düzenlenen “Kırsal Kalkınmada Yöresel ve Coğrafi İşaretli Ürünler” konulu toplantıda konuşan Hepsiburada İş Geliştirme Grup Başkanı Mutlu Erturan, Türkiye’de 23 bin girişimci kadını e-ticaret ile tanıştırıp eğitimlerle ürünlerin pazarlanmasına ve markalaşmalarına destek sağladıklarını söyledi.

Moderatörlüğünü DÜNYA Gazetesi Üst Yöneticisi Hakan Güldağ’ın yaptığı çevrimiçi toplantıya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Türk Patent ve Marka Kurumu Başkanı Prof. Dr. Habip Asan, Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır, DÜNYA Gazetesi Genel Koordinatörü Vahap Munyar, Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım ve Hepsiburada İş Geliştirme Grup Başkanı Mutlu Erturan katıldı.

Anadolu’daki üreticileri dünyaya ulaştıracak

Konuşmasında dünyada e-ticaretin “yıkıcı” bir güç olarak öne çıktığını anlatan Hepsiburada İş Geliştirme Grup Başkanı Mutlu Erturan, “Biz Hepsiburada olarak, kurulduğumuz ilk günden bu yana yapıcı bir güç olarak herkesin fayda sağlayacağı bir ekosistem kurma çabası içindeyiz” şeklinde konuştu.

Hepsiburada dijital platformunda yer alan Anadolu’daki üreticiler ile KOBİ’lere paketleme, markalaşma gibi konular başta olmak üzere e-ticaret konusunda eğitim verdiklerini ifade eden Erturan, e-ticaret ile ilgili yaptıkları çalışmalarla ilgili bilgi vererek şunları kaydetti: “Anadolu’daki üretici ve KOBİ’lere e-ticarette neden olmaları gerektiğini anlatıyoruz. TOBB ile birlikte de yöresel ürünler dijital projesini başlattık. Üreticileri dijitalleşme ile tanıştırıyoruz. Böylece üreticilerimizin ulusal vedünya pazarlarına erişimini sağlayacağız. Dijital platformumuzda 15 coğrafi işaret tescilli ürün ile 20 coğrafi işaret tescili bekleyen ürün bulunuyor. E-ticarette yerel üreticilerimizle birlikte büyümeyi amaçlıyoruz.”

Yerel üreticiden lansmana özel yüzde 1 komisyon

E-ticaret platformunda yer alan yerel üreticilerden yüzde 1 komisyon alarak destek olmaya çalıştıklarını anlatan Mutlu Erturan, “Sektörde genel uygulanan komisyonlardan farklı bir çalışma yapmak istedik. Bu çalışma yerel üreticilerimizin faydasına olmalıydı. Hepsiburada olarak lansmana özel yerel üreticilerimizden yüzde 1 oranında komisyon alarak destek olmaya karar verdik. Ayrıca onlara yönetim ve pazarlama konularında da eğitim desteği veriyoruz” şeklinde konuştu.

HepsiTürkiye’den projesi geliştirilecek

Türkiye’de bin 500’e yakın coğrafi işaret tescili edilmesi gereken ürün bulunduğuna dikkat çeken Hepsiburada İş Geliştirme Grup Başkanı Mutlu Erturan, e-ticarette en önemli sorunun tüketici güveni olduğunu vurguladı.

Hedeflerinin Türk Patent ve Markalaşma Kurumu ile 81 ilden, 973 ilçeden en az bir yöresel ürün ve üreticiyi tüm Türkiye ile buluşturmak olduğunu söyleyen Erturan, şunları kaydetti: “Hepsi Türkiye’den projesi ile Türkiye’nin dijitalleşmesi için TOBB ve Türk Patent ve Markalaşma Kurumu ile bu platformu daha da geliştireceğiz. 50’nin üzerinde kadın girişimci kooperatifine desteğimiz var. Bunu Hepsi Türkiye’den projesi ile daha da yaygınlaştıracağız. Online pazarlama ile kadın girişimcilerimizin üretime katılmalarını arzuluyoruz. Bu platform ile kadın girişimcilerimizi ön plana çıkarmayı hedefl edik.”

23 bin girişimci kadını e-ticaret ile tanıştırdı

Çok sayıda kadın girişimciyi e-ticaret ile tanıştırdıklarını belirten Erturan, “Bu platformda 23 bin kadın girişimcimiz var. Platformun yüzde 25’ini kadın girişimciler oluşturuyor. Kadın girişimcilerimize reklam, pazarlama, markalaşma ve komisyon desteği veriyoruz. Kadın girişimcilerimiz işlerini 98 kat büyüttü. Hepsiburada platformu aylık 250 milyon kez ziyaret ediliyor. Girişimcilerimizi bu ziyaretçilerle buluşturuyoruz. Coğrafi işaretli ürünlerde coğrafi sınır yok” diye konuştu.

YÖREX, New York 5. Cadde’de

Toplantıda konuşan ATB Başkanı Ali Çandır, Yöresel Ürünler Fuarı (YÖREX) sayesinde coğrafi işaretli yöresel ürünlerde farkındalık yarattıklarını dile getirdi. Çandır, TOBB’un desteklediği ‘yerinde kalkınma’ anlayışı ile yok olmaya yüz tutmuş ürünlerin üretimini yeniden canlandırmayı amaçlayan YÖREX’in Türkiye markası haline geldiğini vurguladı. YÖREX’i uluslararası alana taşımak istediklerini söyleyen Çandır, şöyle devam etti:

“Türkiye’nin coğrafi işaretli tüm ürünlerini New York 5. Cadde’de tanıtmak için çalışacağız. Biz, bize ait olan ürünleri unutup başkasının ürünlerinin dayatılmasını gördük. Yöresel ürünlerimizin coğrafi işaret başta olmak üzere hukukunun korunmasını istiyoruz. Dünyada 200 milyar dolarlık yöresel ürünler pazarı var. Türkiye yüzde 1’lik pay ile temsil ediliyor. Dünyada 10 binin üzerinde, Türkiye’de de bin 700 üzerinde coğrafi işaretli ürün var. Türkiye’de bunun 3 bine çıkmasını hedefl iyoruz. Bunu başarırsak buradan 20 milyar dolarlık pay alabiliriz. Yerinden üretip kırsalda kalmayı başarmalıyız. Son yıllarda kentten kırsala dönen genç sayısı artıyor. Türkiye’nin turizm gelirlerinin yüzde 40’ı gastronomiden sağlanıyor. Yöresel ürünlerimize daha çok destek verilmeli. Özel ve kamu ortak iş birliği geliştirilmeli.”

“Devlet coğrafi işaretli ürün denetimini sağlamalı”

Coğrafi işaretli ürün tescili enflasyonu konusunda endişe yaşandığına dikkat çeken Çandır, sözlerini şöyle tamamladı:

“Coğrafi işaretli ürün etrafında üretimin artırılması sağlanmalı. Üretici, paketleme ve istifl eme faaliyetlerini ortaklaşa yaparsa maliyetleri de azalır. Tarımsal üretimde coğrafi işaretli ürünlere destek verilmeli. Coğrafi işaretli tarımsal üretim artıyor. Devlet coğrafi işaretli ürün denetimini sağlayan bir sistem oluşturmalı. Üreticide ürün etrafında örgütlenerek birlikte hareket etmeli. Avrupa’da orta gelir ve üst düzey gelir grubu yöresel ürünlere yüzde 20-25 daha fazla para ödüyor. Her ilde bir coğrafi işaretli ürün tanıtımı yapmak için projeler geliştirilmeli. Bir an önce Coğrafi İşaret Enstitüsü kurulmalı, bakanlıklarda denetim belirsizlikleri kaldırılmalı.”

“Tescil konusunda üretici işin içinde yok”

DÜNYA Genel Koordinatörü Vahap Munyar ise paketlemeye daha fazla önem verilmesini önerdi. 900 coğrafi işaretli ürüne ulaşmanın çok önemli olduğunu vurgulayan Munyar, “Ama bol keseden coğrafi işaret tescili veriliyor diye de düşünmüyor değiliz. Çok rahat coğrafi işaret veriliyor izlenimi yaratılmamalı” dedi.

DÜNYA Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım da ülke genelinde YÖ- REX benzeri etkinliklerin yapıldığını belirterek, şöyle konuştu:

“Türkiye’de Cİ çok konuşulmaya başlandı ama tarımsal üretimde daha fazla katkı sağlayamıyoruz. Tescil konusunda üretici işin içinde yok. Avrupa’da Cİ tescilinde küçük aile işletmeleri, kooperatifl er ve STK’lar daha etkili. Ülkemizde tescil yapılıyor ama denetim olmuyor. Taklit ürünlerin sayısı çok fazla. Bunlar engellenmeli. Her ürüne coğrafi işaret verilmeli mi bunu tartışmalıyız. Birçok ilimiz gastronomi kenti oldu, mutfaklar pazarlanıyor. Topluma coğrafi işareti mutlaka anlatmamız gerekiyor. Tarım politikaları ile coğrafi işaretli ürünler çok iyi ele alınırsa önemli katma değer yaratılmış olunur.”

“YÖREX Anadolu ruhunu yansıtıyor”

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Yöresel Ürünler Fuarı’nı (YÖREX) ilk günden bu yana destek verdiklerini söyledi. YÖREX’in ATB Başkanı Ali Çandır ve yönetiminin başarısı olduğunu belirten Hisarcıklıoğlu, şöyle konuştu:

“YÖREX 12 yılda Türkiye’nin markası oldu. Anadolu’da üretimi kaybolmaya yüz tutmuş yöresel ürünler ekonomiye kazandırılarak yerinden kalkınmada, coğrafi işaret tescilinde farkındalık yaratıldı. Yöresel ürünleri milli değerler olarak görüyor ve gelecek nesillere aktarılması açısından önemsiyoruz. Yöresel ürünlerimiz coğrafi işaret tescili yapılarak katma değer yaratılıyor. 1996’dan bu yana 900’e yakın ürün coğrafi işaret tescili aldı. Bunun yüzde 40’ını oda ve borsalarımız gerçekleştirdi. YÖREX Fuarı’nda perakende zincir marketler, restoranlar ile e-ticaret siteleri de yer alıyor. Üreticilerle sektör temsilcilerini yüz yüze buluşturuyoruz. Yöresel ürünlerin dijitalleşmesi de çok önemli hale geldi. Yöresel ürünlerin internet satışı da artık mümkün. Böylece yöresel ürünlerimizi dünyanın dört bir yanına ulaşabilir hale geliyor.” Dünyada coğrafi işaret yöresel ürünler pazarının 200 milyar dolarlık hacme ulaştığına dikkat çeken Hisarcıklıoğlu, Türkiye’nin bu pazardan daha fazla pay alması için çalıştıklarını kaydetti. Hisarcıklıoğlu, “AB’de ürünlerimizin tescili için çalışıyoruz. Şu anda AB tarafından tescilli 7 ürünümüz var. E-ticaret platformları ile iş birliği yaparak coğrafi işaretli ürünlerimizin ön plana çıkmasını hedefl iyoruz. Coğrafi işaretli ürünlerin ekonomiye kazandırılmasında oda ve borsalarımız öncülük yapıyor. Coğrafi işaretli ürünlerin daha fazla üretilmesi ve tüketimin artırılmasını istiyoruz. YÖREX Anadolu’nun ruhunu yansıtıyor” diye konuştu. Türkiye’nin de yöresel ürünlerde ‘İtaly’ benzeri oluşum yaratması gerektiğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, şöyle devam etti: “Türkiye’nin yöresel ürünleri, lezzetleri ve gastronomisi ile çok üstte olması gerekir. Bu değerlerimizi dünyaya tanıtıp ekonomiye kazandırıp halkımızı zenginleştirmeliyiz. Devletimiz de destekleriyle arkamızda durursa çok iyi olur. Yöresel ürünlerimize sahip çıkalım. YÖREX Türkiye projesidir. Çin’de Şanghay, Japonya’da Tokyo’da, Londra’da, Paris’te New York’ta sergileyelim, tanıtalım.’’

“Patent ve marka başvurusunda dünyada ilk 10 arasındayız”

Türk Patent ve Marka Kurumu Başkanı Prof. Dr. Habip Asan, coğrafi işaretli ürünlerin sayısının artırılmasında ATB Başkanı Ali Çandır ile yönetimin büyük katkısı olduğunu kaydetti. Türkiye’nin patent ve markalaşma başvurusunda dünyada ilk 10 içinde yer aldığını anımsatan Prof. Dr. Asan, “Türkiye’de 900’ün üzerinde coğrafi işaret tescilli ürün var. Tescil işlemi devam eden 744 ürün bulunuyor. AB’de 7 ürünümüz tescillendi. 23 ürünün ise tescil işlemi devam ediyor. 20 adet ürünün de tescil işlemlerin tamamlanma süreci devam ediyor. Tescil anlamda büyük başarı yakaladık” dedi. Türkiye’nin 11. Kalkınma Programı’nda coğrafi işaretli ürünlerin geliştirilmesi konusunda iki önemli proje olduğunu anlatan Prof. Dr. Asan, Türkiye’nin AB dışında 30 ülkenin taraf olduğu Lizbon Sistemi içinde de yer almayı hedefl ediklerini bildirdi. Coğrafi işaretli ürünlerin yurt dışında tanıtımının yapılması için çalışıldığını ancak araya pandemi sürecinin girdiğini anımsatan Prof. Dr. Asan, şöyle devam etti: “Coğrafi işaretli ürünlerde ulusal ve uluslararası alanda katma değer yaratacak önemli gelişmeler var. Türkiye’nin coğrafi işaretli ürünleri tescilini daha da geliştireceğiz. Bu konuda çok iyi noktaya geldik. İyi denetlenmiş, uluslararası projeler geliştirmeliyiz. Bu ürünlerin ülke tanıtımları sağlanmalı. Özellikle şehirlerim marka ürün tanıtımları yapılmalı. Türkiye Cİ katma değeri yüksek tarım ürünleri potansiyelini kullanmalı.”