Birol Ergüven: Elektrikte fiyat sinyali çalışmıyor

Limak Enerji CEO’su Birol Ergüven, mevcut şartlarda hiçbir elektrik tedarikçisinin gelecek 12 ay süresince sanayicilerin belli bir fiyattan elektrik alma talebini karşılayamayacağını söyledi. “Bunun çok basit bir nedeni var” diyen Ergüven şöyle devam etti: “Talep eden sanayiciye bir sene boyunca geçerli bir fiyattan elektrik verebilmeniz için, bu süre içindeki tedarik maliyetinizi bilmeniz lazım. Diyelim ki doğalgaz santralisiniz. Bir sonraki ay, mesela Aralık ayında doğalgaz fiyatının ne olacağını bilmiyoruz. Bakın Kasım sonlarına geldik. Diyelim ki Aralık ayı sonundayız Ocak’ta maliyetin ne olacağını bilmiyoruz. Bütün bir seneyi bilmemiz hiç mümkün değil. Bizim çıkıp da o müşteriye sabit TL ile bir elektrik fiyatı verebilmemiz mümkün değil.”

Sabit fiyattan girdi bulmak şart

Avrupa’daki bir elektrik tedarik şirketinin bir, iki ve hatta üç senelik elektrik satıp sonra bu taahhüdünü yerine getirebilmek için elektriği piyasadan tedarik ettiğini anlatan Ergüven “Peki bu riskli değil mi” sorusuna şu karşılığı verdi: “Değil, çünkü onlardaki piyasanın derinliği çok fazla. Peki bir doğalgaz çevrim santrali neden Avrupa’da bir sene boyunca sabit fiyattan elektrik satabiliyor da Türkiye’deki satamıyor? Çünkü Avrupa’daki santral dönüp oradaki doğalgaz piyasasından bir senelik sabit fiyattan doğalgaz alıyor. Türkiye’deki santraller alamıyor. Çünkü burada öyle bir doğalgaz piyasası yok.”

Tüm oyunculara aynı kural şart

Enerji piyasasında, mülkiyetten bağımsız, tüm sektör oyuncuları aynı kurallara tabi olmadığı sürece serbest piyasadan söz edilemeyeceğini kaydeden Ergüven şöyle konuştu: “Bundan dört yıl önce, gün öncesi piyasasında tavan fiyat uygulanacak desek kimse inanmazdı. Ama bugün bir tavan var. Çünkü GÖP ana enerji tedarik kanalı haline getirildi. Yani biz aslında piyasanın kurallarını eğdik, büktük, değişik bir şeye döndü, kuşa çevirdik. Şimdi dönüp de serbest piyasa başarısızlığı uğradı demek serbest piyasaya mantığına aykırı. Çünkü biz zaten serbest piyasayı uygulayamadık, oluşturamadık. Sonuç bu.”

Yenilenebilire ilginin nedeni

Birol Ergüven, yaşanan sıkıntılara rağmen rüzgar ve güneşin yeni yatırımlarda yüksek paya sahip olduğunun hatırlatılması üzerine “Bunun nedeni ekonomik. Daha öngörülebilir olduğu, para kazanıldığı, yatırımların geri dönüş süresi belli olduğu için. Şu an siz kömür santrali yapmaya kalksanız kredi bulamazsınız. Doğalgaz çevrim santrali kurmaya kimse cesaret edemez” dedi. “Biz Türkiye’de elektrik piyasasında fiyat sinyaline gereken saygıyı gösteremedik” diyen Limak Enerji CEO’su Birol Ergüven, şöyle konuştu: “Fiyat ile çok oynadık. Halbuki fiyat bir habercidir, fiyat bir sinyaldir, size bir şey söyler. Siz fiyatın ağzını kapatırsanız o size bir şey söyleyemez. Baskılarsanız mesajı alamazsınız. Fiyatın düşük olması hepimizin hoşuna gidiyor ama fiyat bir şey söylüyor. O da şu. Elektrik fiyatı yüksek ise bak kardeşim sen eğer tüketmek zorunda değilsen tüketme.”

Fiyatlara baskı, yatırıma engel

Fiyatın serbestçe oluşmadığı bir piyasanın doğru ve gereken mesajı veremeyeceğini ifade eden Birol Ergüven şunları söyledi. “Bu durumda siz de doğru şeyleri yapamazsınız. Onun için fiyat sinyali en önemli şey. Türkiye’de biz fiyat sinyalini baskılayarak, bozarak aslında bu mesajları alamaz hale geldik. Bu durumda yatırım yapmayı düşünenler piyasaya daha farklı bakmaya başlıyor. Belki bugünü kurtarıyorsunuz, tüketicilerin de hoşuna gidiyor ama bu durum uzun vadede yatırım yapılmasını engelliyor.”

Tüketmeyene ödül lazım

Sistemde tüketmeyeceğim diyen kişinin mükafatlandırılması gerektiğini kaydeden Birol Ergüven “Bu da tüketimde talep tarafının işin içine girmesidir. Biz hala bunu devreye sokamadık. Niye sokamadık? Cevabı yok. Halbuki en ucuz elektrik kaynağı o. İlla tüketim yapmayan bir tesis tüketimini bıraktığında onu mükafatlandırırsanız, bu sayede o an için bu kadar elektrik üretimini gereksiz hale getiriyorsunuz. Bu sayede maliyetiniz düşüyor” diye konuştu.