Anadolu’nun Nabzı Anketi: Siparişler yavaşlıyor, endişe; durgunluk

DÜNYA gazetesi Anadolu’ya yayılmış 30 bürosu ve tüm muhabir ağıyla iş dünyasına sordu. 46 ilden alanında kanaat önderi 304 iş insanı 15 soru yanıtladı. 2022 yılı 3’üncü çeyreğini kapsayan ankete göre üretimde risk faktörleri artıyor.

İş dünyası son çeyreğe girerken, “siparişler azalıyor, hammadde fiyatları artıyor, tahsilat sorunu büyüyor, finansmana erişim sorunu var ve girdi maliyetleri artıyor” diyor. Avrupa’daki resesyondan ve iç pazardaki durgunluktan endişe eden her 3 iş insanından 2’si ise “işçi çıkartmayı düşünüyor musunuz” sorusuna “evet” yanıtını veriyor. Tüm bu can sıkıcı tabloya rağmen iş dünyası umudunu sağlam tutmaya devam ediyor. “Yılın son çeyreğinde yatırım yapacak mısınız” sorusuna ankete katılan iş insanlarının yüzde 46,7’si “Evet” diyor.

’nın geleneksel olarak her çeyrekte düzenlediği “” nin 2022 3’üncü Çeyrek Sonuçları belli oldu. Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu’nun () destekleri ’nın analizleri ile gerçekleştirilen anket 46 şehirde 304 kanaat önderi niteliğindeki iş dünyası temsilcisiyle gerçekleştirildi.

Üçüncü çeyreği kapsayan ankette, yılın son çeyreğine iş dünyasının nasıl girdiği de damgasını vurdu. “Son çeyrekte üretime yönelik olası riskler arasında hangisi öne çıkıyor?” sorusuna iş dünyasının neredeyse yarısı, yüzde 43,4’ü “Siparişlerde yavaşlama” dedi. Her 5 iş insanından 2’si yani yüzde 39,1’i de “Finansman temini”ni son çeyreğin riski olarak ikinci sırada gösteriyor. Ukrayna ve Rusya arasında süren savaş da son çeyreğin risklerinden biri olarak öne çıkıyor. Aynı soruya son çeyreğin üçüncü riski olarak “Enerji kesintileri” yüzde 13,8 ile belirtiliyor.

Öte yandan bu yılın 3’üncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre şirketinin küçüldüğünü söyleyenlerin oranı yüzde 13,2’den 18,8’e çıkıyor.

HER 3 İŞ İNSANINDAN 2’Sİ İŞÇİ ÇIKARTMAYI DÜŞÜNÜYOR

İş gücü piyasasını son çeyrekte hareketli günler bekliyor. EYT tartışmaları alevlenirken, durgunluk iş dünyasının istihdam politikası üzerinde en büyük kara bulut olarak dolaşıyor. Ankette 304 iş insanına “Türkiye’nin ihracat pazarlarındaki ‘resesyon’ beklentisi ve iç pazardaki durgunluk nedeniyle işçi çıkartmayı düşünüyor musunuz?” şeklinde soru soruldu. İş dünyasından bu soruya yanıt yüzde 68,7 ile “evet” oldu. Bu sonuç da her 3 iş insanından 2’sinin işçi çıkartmayı düşündüğünü ortaya koydu. İşçi çıkartmayı düşünmeyenler ise yüzde 31,3 şeklinde.

İŞ DÜNYASI ‘YENİ YATIRIM’DAN VAZGEÇMİYOR

Ankete katılan 304 kanaat önderi iş insanından 162’si yani yüzde 53,3’ü yatırım yapmayacağını açıklıyor. Çoğunluk yatırım yapmayacağını söylese de evet ve hayır yanıtları birbirine 6,6 puanlık yakınlıkta. İş dünyasının neredeyse yarısı yani yüzde 46,7’si yatırım yapacağını söylüyor. Üstelik bu yatırımların başında da ‘yeni yatırım’lar geliyor. Yeni yatırımları, modernizasyon ve kapasite artırımları takip ederken, “sürdürülebilirlik” yatırımları ilk üçte yerini alıyor.

YATIRIM ORTAMININ İYİLEŞMEMESİ CAYDIRIYOR, KREDİ KOŞULLARI ZORLUYOR

Ankete katılan iş dünyası temsilcilerinin yarısından fazlasının yatırım yapmamasının nedenleri ise çok çarpıcı. İş insanlarının yarısı “yatırım ortamının iyileşmemesi”ni yatırımın önündeki en önemli engel olarak görüyor. Bunu yüzde 29,6’lık bir oranla “Kredi/vade koşulları uygun değil” seçeneği takip ediyor. Her 10 iş insanından 1’i ise yatırım yapmaya ihtiyacı olmadığını dile getiriyor. Hukuk sistemini yatırımın önündeki engel olarak görenlerin oranı yüzde 2,5 olurken, başka ülkelere yatırım yapmak için Türkiye’de yatırım yapmayacaklarını dile getirenler yüzde 1,9. İş dünyasının yüzde 3,1’i ise “Diğer” nedenlere işaret ediyor. Bu nedenler arasında “vergi” şeklinde belirtilen yanıt dikkat çekiyor.